Ergens diep in het zuiden van Frankrijk ligt het departement Pyrénées-Orientales. Hoewel het departement in Frankrijk ligt, staat het bekend om zijn Catalaanse sferen. De kleuren van de Catalaanse vlag – rood en geel – zijn er alom vertegenwoordigd en sieren zelfs de mondmaskers. We worden er verwelkomd door Ghislaine Coronat, hoofdverantwoordelijke van de regionale persdienst.
In de Pyrénées Orientalles blijft de Catalaanse ziel generatie op generatie verder leven.
Het verhaal van Ghislaine is het verhaal van vele Fransen, die door discriminatie, pesterijen en uitbuiting van het Spaanse Catalonië uitweken naar de Pyrénées-Orientales in Frankrijk. Haar ouders moesten hun restaurant sluiten omdat ze Catalaans waren, ze mochten hun kinderen geen Catalaanse namen geven, Catalaans spreken was verboden en in de scholen werd die verboden taal bij de kinderen er letterlijk en figuurlijk ‘uitgeklopt’. Ghislaine is het echter nog niet verleerd. Ze spreekt nog Catalaans tegen haar vader die dement is en volledig opleeft wanneer ze hem aanspreekt in zijn taal. Met Ghislaine als gids gaan we op zoek naar de Catalaanse roots in de Pyrénées-Orientales.
De volgende generatie staat klaar om de Catalaanse tradities verder te zetten.
Perpignan: de hoofdstad van de Catalaanse cultuur
Waar kunnen we onze ontdekkingstocht naar de Catalaanse roots beter starten dan in Perpignan, de hoofdstad van de Catalaanse cultuur. De bruisende stad, met zijn vele platanen en palmbomen dompelt je meteen onder in een zuiderse sfeer. In de Castilla, het symbool van Perpignan, vind je de vlam waarmee het moedervuur tijdens de midzomernacht op de Pic du Canigou wordt ontstoken. Estafettelopers brengen de vlam vanaf de – voor de Catalanen – heilige berg naar Perpignan en tientallen andere dorpjes in Frans en Spaans Catalonië. De bewoners hebben er al dagenlang takken en twijgen op de voornaamste plaats in hun dorp opgestapeld. Tot in de kleinste dorpjes wordt er met midzomernacht, die samenvalt met het feest van Sint-Jan, hun voornaamste heilige, rond het vreugdevuur gedanst en gefeest volgens een vast stramien.
Zoals in Vlaanderen meisjes voor hun plechtige communie een gouden kruisje kregen, was dat in Catalonië een kruisje versierd met rode Catalaanse granaatstenen.
De Catalaanse granaat: een mythische steen
In Perpignan bezoeken we de wereldbefaamde juwelenontwerper Maxime Joaillier. Die beheerst nog steeds de eeuwenoude productietechnieken om de Catalaanse granaat te bewerken. De halfedelsteen werd vanaf de 17de eeuw in Perpignan ontgonnen. En zoals in Vlaanderen meisjes voor hun plechtige communie een gouden kruisje kregen, was dat in Catalonië een kruisje met rode Catalaanse granaatstenen. Maxime Joaillier ontwerpt juwelen voor grote merken als Cartier en Boucheron, voor de Marokkaanse koning en de sjeiks van de Arabische oliestaten. Maar ook fans met een kleiner budget vinden hun gading in zijn winkel.
Philippe Bottaioli is één van de weinigen, die deze eeuwenoude ambacht nog onder de knie heeft en zo’n gepersonaliseerd mes kan ontwerpen.
Le Couteau Catalan: van verdedigingswapen tot statussymbool
Vroeger had iedere Catalaan een couteau catalan bij zich. Het was een nuttig gebruiksvoorwerp en verdedigingswapen, dat verstopt in de elleboog met één hand kon worden opengeklikt bij een onverwachte aanval. De handgemaakte messen, met hoornig gebogen handvat en versierd met wilgenbladen en bloemen, zijn tegenwoordig een soort statussymbool. Philippe Bottaioli is een van de weinigen, die deze eeuwenoude ambacht nog onder de knie heeft en zo’n gepersonaliseerd mes kan ontwerpen. Tijdens de zomermaanden verkoopt hij die op het strand in Argelès-sur-Mer, tijdens de winter op de plaatselijke kerstmarkten en gedurende de rest van het jaar in zijn atelier in Argelès-sur-Mer.
Links: Collioure, een schilderachtig dorpje | Rechts: Ook het zouten van de ansjovis is een eeuwenoude Catalaanse traditie. Het artisanale bedrijfje Anchois Roque is reeds 152 jaar in handen van dezelfde familie.
De Catalaanse ansjovis: een eeuwenoude traditie
Nog zo’n eeuwenoude Catalaanse traditie – die teruggaat tot de middeleeuwen – is het zouten van ansjovis. Daarvoor trekken we naar Collioure, het schilderachtige dorpje was eeuwenlang geliefd bij kunstenaars – met als stille getuigen de talrijke kunstgalerijen. Tegenwoordig is het dorp vooral een trekpleister voor toeristen. Een must is een bezoek aan het artisanale bedrijfje Anchois Roque, dat al 152 jaar in handen is van dezelfde familie. Alphonse Roque vestigde zich er in 1870 en zoon Léon richtte het familiebedrijf op. Zijn achterkleinzoon zet nu de traditie verder om ansjovis te zouten op dezelfde manier als in de middeleeuwen. Gezouten ansjovis, gemarineerd of in olijfolie, verwerkt als rillettes, maar ook anchovades, specerijen, olijven, honing, tapenades, streekwijnen… kan je kopen in het winkeltje, dat een attractie op zich is. Op bepaalde dagen en uren worden er gratis rondleiding gegeven, gevolgd door een degustatie.
Catalanen houden van feesten en tradities
Onze volgende halte is Céret, een pittoresk oud stadje in de Pyrénées-Orientales, beroemd om zijn kersen. Catalanen houden van feesten en tradities. De pluk van de kersen, die daar als eerste in de regio rijp zijn, wordt uitbundig gevierd. Maar ook de zaterdagse markt groeide uit tot een wekelijkse attractie.
De markt op zaterdag bulkt van lokale lekkernijen.
Overal zie je de roodgele Catalaanse kleuren tot zelfs op de mondmaskers. Kleine zelfstandigen prijzen er hun zelfgemaakte artisanale producten aan. Geitenboeren verkopen kazen, vaak bereid op basis van eigen recepten. Een jonge vrouw promoot haar zelfgebrouwen bier gearomatiseerd met groene thee. Een andere kraamverkoopster ontwikkelde een veganistische versie van de klassieke yoghurt. Ook zelfgemaakte vruchtensappen, confituren, koekjes en andere lekkernijen lonken verleidelijk. Hier en daar zorgen orkestjes en muzikanten voor de nodige sfeer. Ga zeker eens langs bij de beenhouwerij van Sylvie en José Mach, die een ruim aanbod hebben aan zelfgemaakte charcuterie en worsten. Hun trofeeën en oorkonden, zoals die voor hun boudin à la cerise, stellen ze fier tentoon in hun etalage. Wanneer de markt ten einde loopt, gaat het feest verder op de Place des Neuf Jets, waar de muzikanten verder spelen en de meeste bezoekers hun kooptocht afsluiten met een heerlijke lunch of aperitief in de schaduw van de platanen.
Robert Séquela ontwierp in 1810 de eerste Rousquilles. De bakkerij was jarenlang in handen van dezelfde familie en nu zet bakker Perez-Aubert samen met vrouw en dochter die traditie verder.
De Rousquilles, het heilig koekje van de Catalanen
Bij elk feest, elke receptie in de Pyrénées Orientales horen Rousquilles, het met witte glazuur bedekte Catalaanse koekje. De meeste hebben een gaatje in het midden, zijn hard en komen uit de koekjesfabriek. Wil je de echte, versgebakken Rousquilles proeven, dan moet je naar het kuurplaatsje Amélie-les-Bains gaan. Hier ontwierp Robert Séquela in 1810 de eerste Rousquilles. Generaties lang zette de familie de traditie verder tot een ongeïnteresseerde achternicht de bakkerij verkocht. Bakker Perez-Aubert zet nu samen met zijn vrouw en dochter de traditie verder en bakt dagelijks kilo’s Rousquilles voor de vele liefhebbers die van heinde en verre komen. De familie Perez koestert de vele souvenirs, foto’s en oude koekjesdozen uit de tijd van Robert Séquela en vertelt het mooie verhaal aan iedereen die interesse heeft. Op het gezellig terrasje kan je ook van andere zoete geneugten proeven.
Het artisanale bedrijf ‘Les Toiles du soleil’, dat jarenlang stillag, werd dank zij het succes van de espadrilles terug in ere hersteld. In het winkeltje ernaast vind je mooie souvenirs als stille getuigen van een leuk verblijf in een uniek stukje Frankrijk.
De espadrilles: van boerenschoen tot mode-item
De espadrille is een typische oer-Catalaanse schoen die bestaat uit een touwzool en een stuk Toile du Soleil canvas. Het is de ideale schoen om de sardana te dansen, een oude Catalaanse volksdans, die op elk feest wordt gedanst. De espadrille raakte wereldberoemd toen Yves Saint Laurent een ontwerp van hem liet fabriceren met een sleehak. Het werd een hype en ook nu nog is het een geliefde schoen, die symbool staat voor zomer en vakantie. In Saint-Laurent-de-Cerdans is er nog een klein bedrijfje waar de espadrille met de hand wordt gemaakt. In het aanpalend winkeltje vind je een breed scala aan espadrilles en vigatanes (open espadrilles). Op dinsdag en donderdag is er een geleid bezoek. Ook het nabijgelegen artisanale bedrijf ‘Les Toiles du soleil’, dat jarenlang stillag, werd dankzij het succes van de espadrilles terug in ere hersteld. In de winkel ernaast vind je onderleggers, tafelkleden, ligstoelen en lampenkappen, allemaal gemaakt met ‘Les Toiles du soleil’ stoffen. Mooie souvenirs als stille getuigen van een leuk verblijf in de Pyrénées-Orientales, een uniek stukje Frankrijk.
Bezocht jij al deze regio in de Pyrénées-Orientales?
Dan zijn we benieuwd naar jouw ervaring. Beleefde je er iets leuks of ontdekte je bijzonder plekjes in de Pyrénées-Orientales? Laat het ons weten met een reactie hieronder.
P.S. Onderweg prachtige foto’s geschoten?
Deel ze op Instagram en tag ons via @reisreporter of gebruik de hashtag #iedereenreisreporter.
PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Toerisme Pyrénées-Orientales | Internet: tourisme-pyreneesorientales.com
Gratis info in België | E-mail: [email protected] | Tel: +32 (0)3 272 32 86
Toerisme Frankrijk | Internet: be.france.fr/nl
Eten en drinken
Chai Deprade | 5, Route de Collioure, 66700 Argelès-sur-mer | Internet: facebook.com/ChaiDeprade | Food en wine pairing in een tof interieur. Je maakt er niet alleen kennis met wijnen van hun eigen wijndomein, maar ook met de streekspecialiteiten. Je hebt de keuze tussen een plank met vleeswaren (charcuteries, biefstuk…) of vis (inktvis, ansjovis, gamba’s…). Prijs per persoon tussen € 25 à € 30.
El Capillo | 2, Rue Pasteur, 66190 Collioure | Internet: facebook.com/elcapillo.restaurant | Je vindt er niet alleen de lekkerste wijnen uit de streek, maar ook verrassend lekkere gerechten. Chef-kok Florian Rossignol leerde de stiel in veel sterrenrestaurants overal ter wereld tot in Australië toe.
Restaurant Les 9 Jets | 2, Pl. des Neuf Jets, 66400 Céret
Perez’ patisserie en tea- en koffieroom | 12, Rue des Thermes, Amélie-les-Bains
Overnachten
Hotel du Golfe | Argelès-sur-Mer | Internet: grandhoteldugolfe.com
Mas Manyaques gîtes | Le Tech | Internet: gites.mas-manyaques.com
📌 PIN nu en plan later
Tekst en Foto’s artikel Pyrénées-Orientales : © Miet Waes
Schrijf in voor onze nieuwsbrief en ontvang regelmatig een reis- of vakantietip!
Laat een bericht achter