Reisreporter Tom trekt op cultuurreis in Polen om er in het dorp Grunwald het jaarlijks heroïsche gevecht mee te maken tussen de troepen van de Poolse koning en de ridders van de Duitse Teutoonse orde. En hij bezoekt het grootste kasteel van Europa: Malbork!
Slag om Grunwald. Jaarlijkse herdenking rond 15 juli.
Een cultuurreis in Polen is als reizen in verhalen
Reizen is leren. Vooral als ik naar bestemmingen ga die nieuw of relatief nieuw voor mij zijn. Ook landen en regio’s, die ik redelijk dacht te kennen, verrassen mij nog steeds. Dat maakt deze cultuurreis in Polen voor mij zo boeiend. Mijn gids vertelt over de Teutoonse ridders, kruisvaarders die in het westen van Polen, dat toen een deel van Pruisen was, een belangrijke rol hebben gespeeld.
Museum Grunwald
De Slag om Grunwald
De verhalen komen helemaal tot leven in het dorpje Grunwald. Helaas ben ik te vroeg op de plaats van afspraak. Het is april en ik ben ruim twee maanden te vroeg voor het middeleeuws strijdtoneel. Ik zie een gigantisch gebouw in een natuurlijke omgeving en vind het op eerste zicht maar niks. Het museum is nog geen jaar oud en vervangt het oude, veel kleinere museum aan de andere kant van het slagveld. Binnen krijg ik de hele geschiedenis voorgeschoteld, waarvan ik de afgelopen dagen zoveel van mijn gids heb vernomen.
Teutoonse kruisvaarders
Het verhaal gaat als volgt: na hun mislukte derde kruistocht om Jeruzalem te veroveren, schoot de Poolse koning in 1410 de Teutoonse ridders te hulp in zijn strijd tegen de heidense stammen. In ruil werd hun land te leen beloofd. Maar ja, zoals zo vaak, de ridders namen geen genoegen met een vinger, maar wilden de hele land. Om dat doel te beschermen, bouwden ze heel strategisch tientallen kastelen op maximaal een dag wandelen van elkaar. Uiteindelijk leidde dat tot de Slag om Grunwald. De Poolse koning kreeg daarbij steun van zijn neef, de Prins van Letland.
Slag om Grunwald. Jaarlijkse herdenking rond 15 juli.
Middeleeuws strijdtoneel
Die slag op 15 juli 1410 doen ‘de legers’ elk jaar rond die datum nog eens over. Dat evenement wordt opgevoerd door honderden middeleeuwen-fans uit verschillende landen. Vanzelfsprekend dragen de ‘re-enactors’ een gelijkaardige uitrusting zoals die van hun voorgangers. Zo’n veldslag nabootsen vergt vele uren zelfstudie laat ik me nog vertellen. Al naar gelang de bron streden er toen veertig- tot zeventigduizend strijders op leven en dood. Voor bijna de helft werd die laatste optie de zwarte werkelijkheid. Het koninklijk leger kwam uiteindelijk als winnaar uit de strijd.
Blik op het verlaten slagveld.
Na zon komt regen
Na de theorie in het museum wandel ik even het strijdtoneel op. De immens grote grasvlakte is op enkele bezoekers na uitgestorven. Het regent een beetje. Dat doet mijn gids denken aan een anekdote over die 15e juli. ‘Overdag was het volgens de historici toen een zonnige dag’, vertelt ze, ‘maar ’s avonds begon het te regenen. Het hemelwater spoelde het bloed weg, schreven ze. Bijna symbolisch is dat het nu op 15 juli overdag bijna altijd mooi weer is, maar dat het ’s avonds vaak begint te regenen’.
Malbork: het grootste kasteel van Europa
De verslagen kruisvaarders moesten terug naar Kasteel Malbork. Met de auto doen we daar anderhalf uur over, maar wandelend is het ongeveer 22 uur. Daar zullen ze na dat potje vechten wel langer over hebben gedaan. Malbork zelf verrast mij meteen en blijkt een parel die niet mocht ontbreken tijdens deze cultuureis in Polen. Nog nooit zag ik zo’n groot kasteel. De lokale gids bevestigt dat meteen door trots te vertellen dat Malbork het grootste bakstenen gebouw van Europa is. Het is volgens haar zelfs zes keer groter dan het koninklijk Kasteel van Wawel in Krakau.
Tip: doe de Malbork kasteeltour
Malbork, dat in de Duitse tijd Mariënburg heette, dateert uit de 13e eeuw en was al vrij snel de hoofdzetel van de Teutoonse kruisvaarders. In die tijd een onneembare vesting. Binnen de kasteelmuren konden tweeduizend mensen wonen en was er voor die massa ook nog eens voor twee jaar eten in de voorraadkamers. Mijn gids wijst ook op de vloerverwarming. Dankzij een ingenieus systeem van kelderovens komt de warmte door een buizensysteem in de kasteelzalen.
Poolse meesters in restaureren
Minder leuk wordt het in de 17e eeuw wanneer het Zweedse leger hier huishoudt en niet te verlegen is om vele kostbaarheden mee naar huis te nemen. Het zijn inderdaad niet altijd even prettige verhalen, maar het kader is zo mooi en als je van geschiedenis houdt, zoals ik, is het fantastisch om ze ter plaatse te horen. De nekslag krijgt Malbork bijna tijdens de Tweede Wereldoorlog wanneer Russische bombardementen het kasteel voor een groot deel verwoesten. Gelukkig zijn de Polen meester in het restaureren van hun cultureel erfgoed.
Malbork heette oorspronkelijk Mariënburg, vandaar de reuze Maria op één van de torens.
Besluit Polen cultuurtrip.
Een cultuurtrip is zoveel meer dan alleen de oppervlakte van een bestemming verkennen. Het is de diepere laag van verhalen en geschiedenis die het echt boeiend maakt. Als liefhebber van beide ervoer ik een ongekende vreugde: ik werd ondergedompeld in de rijke historie en de meeslepende verhalen van Grunwald en Malbork en dat maakte mijn vakantie onvergetelijk!
Genoot jij ook al van een cultuurreis in Polen?
Dan zijn we benieuwd naar jouw verhalen! Beleefde je iets leuks of ontdekte je een bijzonder plekje? Laat het ons weten met een reactie hieronder.
P.S. Onderweg prachtige foto’s geschoten?
Deel ze op Instagram en tag ons via @reisreporter of gebruik de hashtag #iedereenreisreporter.
PRAKTISCHE INFO
Toerisme Gdansk | Internet: visitgdansk.com/en
Toerisme Polen | Internet: polen.travel
Bezienswaardigheden
Slag om Grunwald | Internet: poland.travel/en/travel-inspirations/the-grunwald-days
Kasteel Malbork | Internet: zamek.malbork.pl/en/home/
VERVOER
Reisreporter Tom vloog voor deze cultuurreis in Polen met de Poolse luchtvaartmaatschappij LOT via Warschau naar Gdansk. Reistijd inclusief overstap: 3u50min.
Met de auto | Brussel – Gdansk 1 273 km | Gdansk-Grunwald 155 km, Grunwald-Malbork 126 km | Malbork-Gdansk 63 km.
ACCOMMODATIE
Central Hotel Gdansk | Sfeervol (nabij station) en prima gelegen uitvalsbasis voor een bezoek aan het historisch stadscentrum | Internet: centralhotelgdansk.pl/en/home
Tekst en beeldmateriaal cultuurreis in Polen: © Tom Marees
Schrijf in voor onze nieuwsbrief en ontvang regelmatig een reis- of vakantietip!
Laat een bericht achter