Kampen in Nederland: fiere Hanzestad aan de IJssel

De skyline van Kampen bij valavond.

Eén tegen allen
Kampen is wat ze noemen een Hanzestad. Van de 12de tot de 16de eeuw sloegen de kooplieden de handen in elkaar om de Hanze op te stellen: een samenwerkingsverband om veiliger te reizen, voordeliger in te kopen en makkelijker te handelen over water. Samen sterk tegen de heersende landsheren en een dubieus rechtssysteem, dus.

Europese Hanzesteden
Het verbond wierp zijn vruchten af! Zeker 200 steden verdeeld over heel noordelijk Europa, Spanje en Portugal sluiten zich aan om handelswaar zoals zout, graan, haring, bier en wijn te verkopen aan elkaar. Nederland telt vandaag nog 9 Hanzesteden, met elk een rijk Hanzeverleden. Zwolle, Deventer, Hasselt, Doesburg, Zutphen, Hattem, Elburg, Harderwijk en, de voornaamste, Kampen vind je in Centraal-Nederland aan de rivier de IJssel, hoofdrolspeler in elk Nederlands Hanzeverhaal.

De Stadsbrug met gouden wielen staat er in zijn huidige vorm sinds 2001.

Gouden wielen
Bij aankomst wordt die belangrijke waterweg meteen in de kijker gezet. De stadsbrug, versierd met gouden wielen die fonkelen in de zon, staat er volledig afgewerkt sinds 2001. Verschillende voorgangers definieerden eerder al de skyline. In de middeleeuwen, omstreeks 1448, bereikte je de binnenstad van Kampen voor het eerst via een toen erg innovatieve houten hangburg. In 1872 pronkte er een ijzeren exemplaar dat de Tweede Wereldoorlog niet overleefde. In 1999 startte de bouw van de huidige stadsbrug.

De stadsomroeper staat me te woord op de Koggewerf.

Uniek in Nederland
Ik wandel de zilveren brug over via het aparte voetgangersgedeelte terwijl de IJsselkade steeds dichterbij komt. Via de binnenstad bereik ik door allerlei steegjes en straatjes de Koggewerf, het paradepaardje van de stad. De Koggewerf ligt bij de Buitenhaven en herbergt onder meer een timmerwerkplaats, smederij, naaiatelier en expositieruimte met info over de Hanzetijd. Ik kom er te weten dat deze werf een van de enige plekken in Nederland is waar koggen, goederenschepen geïntroduceerd door de Hanze, gerestaureerd worden.

De grootse Kamper Kogge
Trots vertelt de stadsomroeper dat hier de Kamper Kogge zijn thuisbasis vindt. Een perfect nagemaakte replica van het originele koggeschip uit de 14de eeuw, gebouwd tussen 1994 en 1998, ligt hier normaal te dobberen op de IJssel. Ik loop hem helaas mis en moet het doen met een schaalmodel in het kleine museum. Dankzij de gepassioneerde uitleg van de gids kan ik mij wel iets voorstellen bij de grootsheid van het schip. 40 ton massief eik werd gebruikt voor de bouw en het ontwerp is erg vooruitstrevend voor die tijd. Zo zorgt een ‘kasteeltoren’ voor de nodige verdediging en staat het roer in het midden in plaats van aan de gebruikelijke rechterkant (stuurboord).

We bewonderen de Kamper Kogge bij een borreltje zeemanstroost.

Bakje troost
Het laadvermogen van de Kamper Kogge ligt rond de 60 à 80 ton waarmee het comfort van de bemanning nagenoeg nihil was. Zij leefden 6 tot 7 maanden tussen de vaten, kisten en linnen zakken een zwaar leven en zochten letterlijk troost bij een glaasje zeemanstroost: een borreltje straffe sterkedrank dat we bij wijze van verwelkoming in één teug achterover mogen slaan. Wie het 30 meter lange schip van dichtbij wil zien, is altijd welkom op de Internationale Hanzedagen 2017 in Kampen. 2 Duitse koggen zullen dan bovendien de Kamper Kogge vergezellen.

Bidden boven de stad
Het oudste bouwwerk van de stad, de St. Nikolaas-kerk daterend uit de 14de eeuw, bepaalt de contouren van de unieke Kampense skyline door als het ware boven de stad te staan. Na de reformatie verschoof het centrum naar het gebied bij de stadsbrug, waardoor de kerk bovenstrooms kwam te liggen. Toepasselijk noemen de Kampenaren de kerk dan ook Bovenkerk. De vooraanstaande bouwmeester Rutger van Keulen, wiens vader betrokken was bij de bouw van de Keulense Dom, reconstrueerde de kerk zoals ze nu is.

Vooral de orgel in de Bovenkerk van Kampen is het bekijken waard.

Kunst in de kerk
Naast een bijzonder orgel van Nederlandse makelij kan je hier ook tot en met 9 september 2017 kunst kijken. Verhalenschilder Wouter Berns viert zijn 25 jaar jubileum met een 3 maanden durende tentoonstelling. 50 schilderijen van hem en andere kunstenaars, fotografen en beeldhouwers verfraaien de reusachtige gangen in de kerk. Zelfs een kunstwerk uit 1780 over St. Nikolaas, niet toevallig patroonheilige van de scheepvaart, maakt deel uit van de tentoonstelling.

Oude muurreclames werden in de straten van Kampen authentiek opgefrist door vrijwilligers.

De Oudestraat: langste winkelstraat van Nederland.

Langste winkelstraat
Verlaat je de Bovenkerk op het Muntplein en ga je tot aan de Buitenkade waar de Kamper Kogge ligt, dan bewandel je de Oudestraat in het Gilden Kwartier die parallel loopt met de IJsselkade. Kampenaren stoefen er graag over dat het de langste winkelstraat van Nederland zou zijn. Winkelen kun je er alvast goed: ketens liggen hier bij de vleet. Maar ik kijk vooral uit naar de lokale speciaalzaken voor lekkernijen die Kampen op de kaart hebben gezet. 3 niet te missen adresjes:

1. Chocolaterie De Swaen: een gezellig winkeltje waar je chocolade en bonbons in alle vormen en kleuren vindt. Naar aanleiding van de Internationale Hanzedagen 2017 ontwierpen ze zelfs een unieke praline.

2. De Eenhoorn: in deze authentieke shop koop je kwaliteitsvolle koffie en thee vanuit de hele wereld, maar de sigaren komen uit Kampen! Sigarenfabriek De Olifant maakt sinds 1832 als enige in Nederland smakelijke tabakswaar. Aarzel niet om te vragen naar een rondleiding, zowel in de fabriek als in de winkel.

3. Restaurant Hendrick: een ode aan de Kampense schilder Hendrick Avercamp. Hij kreeg de bijnaam ‘Stomme van Kampen’ omwille van zijn doofstomheid. Hier proef je van lekkere, frisse en rijk gedetailleerde gerechten op ambachtelijke wijze bereid.

Eigen verhaal
Kampen, voor mij en zelfs enkele meereizende Nederlanders voorheen totaal onbekend, charmeert. De IJssel vormt het kloppende hart van deze prominente Hanzestad, maar zelfs daarnaast heeft de stad een eigen verhaal te vertellen. Traditie verpakt in de tijdsgeest van nu, aangenaam verrassend!

PRAKTISCHE INFORMATIE
Algemeen
Toerisme Nederland | www.holland.com
Toerisme Hanzesteden | www.hanzesteden.info | www.visithanzesteden.nl
Toerisme Kampen | stad.kampen.nl
Internationale Hanzedagen 2017 | www.hanze2017.nl
Van 15 tot en met 18 juni gaan in Kampen de Internationale Hanzedagen 2017 door. Lees er hier alles over!
Bereikbaarheid
Auto | Vanuit Brussel: 264 km. Reistijd: zo’n 3 uur.
Trein | Vanuit Brussel en Antwerpen neem je de trein richting Amsterdam, afstappen in Rotterdam en verder treinen naar Zwolle en uiteindelijk Kampen. Reistijd: zo’n 4 uur.
Internet: www.ns.nl
Overnachten
Boetiek Hotel Kampen | IJsselkade 20-21 | 8261 AB Kampen
Tel. +31 38 88 88 737 | E-mail: [email protected] | Internet: www.hotelkampen.nl
Beschikt over 7 ruime en betaalbare hotelkamers en 3 stadsstudio’s voor max. 4 personen.
Ademt de sfeer uit van een B&B maar met de allures van een hotel.
Bezienswaardigheden en activiteiten
Kampen en Beyond | Stadswandelingen
E-mail: [email protected] | Internet: www.kampenandbeyond.com/nl
Kamper Kogge | Havenweg 7 | 8262 BZ Kampen
Tel. +31 (0)38 331 0515 | E-mail: [email protected] | Internet: www.kamperkogge.nl
Bovenkerk Kampen | Koornmarkt 28 | 8261 JX Kampen
Tel. +31 (0)38 331 | Internet: debovenkerk.nl
Wouter Berns | Verhalenschilder | Industrieweg  3K | 8263 AA Kampen
Tel. +31 (0)6 129 285 16 | E-mail: [email protected] | Internet: www.wouterberns.nl
Sigarenfabriek De Olifant | Voorstraat 100-108 | 8261 HV Kampen
Tel. +31 (0)38 331 2155 | Internet: www.olifant.com
Eten en drinken
Chocolaterie De Swaen | Oudestraat 164 | 8261 CZ Kampen
Tel. +31 (0)38 222 2195 | E-mail: [email protected] | Internet: www.chocolateriedeswaen.nl
De Eenhoorn | Oudestraat 101-103 | 8261 CJ Kampen
Tel. +31 (0)38 333 7297 | E-mail: [email protected] | Internet: eenhoorn.eu
De Stomme van Campen | Oudestraat 218-220 | 8261 CA Kampen
Tel. +31 (0)38 337 1721 | Internet: www.destommevancampen.nl

Foto’s: © Kiënta Martens