Zeeland: proeftuin van heerlijke zilte zaligheden

De historische Campveerse Toren
Plaats van afspraak is de alombekende Toren aan de kade van het gewezen vissersdorpje Campveere aan het Veerse Meer in Zeeland. Vóór de afdamming in 1961 van het ‘Veerse Gat’ dat rechtstreeks toegang gaf tot de zee, was er hier een veerpont naar het eiland Noord-Beveland. Het gebouw met de monumentale toren dateert al van in de middeleeuwen en maakte deel uit van de vestingwerken om Veere, eertijds een welvarende stad met zeehaven. De ommuring rond de toren diende als extra versterking aan de zeezijde. Ik merk het meteen: roemrijke geschiedenis loert hier om elke hoek. Bij een tas koffie dist Hendrina, de exploitante van het hotel-restaurant dat in de Toren huist, ons dat verleden op.

De functie van herberg vervult de toren al 500 jaar, het is zelfs de oudste herberg van Nederland. aldus de trotse eigenares. In het gastenboek lees je welke beroemdheden hier hun voeten onder rijkelijk gedekte tafels hebben geschoven en hun lamme leden te ruste hebben gelegd.

Rondstruinen in Veere
Dit stadje was steenrijk in de middeleeuwen toen Schotse wolhandelaren neerstreken in Zeeland. De boten meerden rechtstreeks aan op de kade en de wol werd van hieruit verder verhandeld. Getuigen van die welvaart zijn de ‘Schotse Huizen’, statige historische panden, tegenover het pittoreske haventje met plezierboten en uitnodigende terrassen. Het is half juni en de zon begint eindelijk te doen wat van haar verwacht wordt in de zomer. Veel dagjestoeristen kuieren of fietsen overdag door het stadje.

Even verderop sta ik vol bewondering voor het prestigieuze historische raadhuis. En dat ze hier niet op een baksteen meer of minder gekeken hebben, merk ik als vlak in de buurt, hoog boven stad en ommeland, een ‘stenen kanjer’ van een gebouw uittorent. Het is de Grote Kerk. Niet minder dan 52 m hoog is die joekel, maar volgens de gids had hij nog twee keer hoger gemoeten. Maar zoals vaak, we kennen dat van thuis, was het geld plotseling op.

Die kerk is nu een levendig cultuurcentrum. We vervolgen onze weg door stille, intieme straatjes met leuke huisjes, souvenirshops, boetiekjes en gezellige pleintjes waar stokrozen de boventoon voeren. Rond zevenen, heb ik de indruk, gaat het licht in Veere onherroepelijk uit. Het dorp loopt leeg.

Op een kloeke zeilboot op het Veerse Meer
Op de kade achter de Campveerse Toren ligt hij aangemeerd: de trotse YE 36 van de Stichting Hoogaars die al sinds 1900 met grote, historische zeilschepen de Zeeuwse wateren bevaart. De schipper en zijn twee maats heten ons welkom aan boord en binnen de kortste keren worden de roestbruine zeilen gehesen. Dat is een redelijk spectaculaire bedoening: soms moeten we ons bukken of snel naar een ander kant verkassen als er een zeil omhoog moet of de giek pijlsnel naar de andere kant schiet. Maar zodra het schip opgetuigd is, is het varen op het gladde meer pure ontspanning. De uitzichten op het stadje Veere met zijn torens en vestingwallen zijn adembenemend. Onze inwendige mens doet zich ondertussen tegoed aan de knapperige broodjes zalm of kaas, een extraatje van de Campveerse Toren.

Wierenwandeling op Neeltje Jans
Hoe je zeewier herkent, waar het leeft, hoe het zich voortplant, hoe je het oogst en vooral hoe het smaakt? Ik geef toe, tot voor het bezoek aan Guido, gepassioneerd ‘wieroloog’, was deze materie me volledig onbekend. In Vrouwenpolder, met op de achtergrond de pijlers van de machtige stormvloedkering, heeft Guido op een beschutte plek bij laag water, omringd met zwarte rotsachtige stenen, postgevat. Op een tafeltje heeft hij een aquarium met kleurige zeewiersoorten uitgestald. Die heeft hij zonet geplukt uit de glibberige brij van opgepakt zeewier dat zich op de stenen vastgezet heeft. Met leuke blauwe schaartjes moeten we nu zelf aan de slag. Dat knipwerk gebeurt dus manueel en is behoorlijk intensief. Uiteraard vergt het oogsten veel ervaring en kennis waarbij respect voor de natuur, het leven en de oceaan centraal staan. En zo ontsluit zeewierexpert Guido ons geleidelijk aan de wondere wereld van de wieren die in feite grote algen zijn die in het zoute water groeien.

Niet minder dan 270 soorten zijn er in Nederland waarvan 150 aan de Oosterschelde. Daarvan worden er maar een 15-tal geoogst. Ze hebben allemaal een andere smaak. De plukgronden zijn vergund. Vrij of in het wild oogsten, is verboden. Op vraag van zijn klanten, meestal ecologisch geïnspireerde koks, levert hij op bestelling 2 tot 20 kg per week. Terwijl we vervolgens zelf mogen proeven van enkele soorten zoals knotwier, bessenwier, darmwier of zeesla, onderhoudt Guido ons over de vele toepassingen ervan die bijzonder heilzaam zijn voor onze gezondheid. Als toetje serveert hij ons een zeewiersushi die bestaat uit een reepje courgette, een sliert zeewier (duivelstong) en een blokje feta. Die wordt opgerold en samengehouden met een prikkertje.

Wijnavontuur op Walcheren
Dat er in Zeeland ook wijn verbouwd wordt, wist ik niet, maar een bezoek aan wijndomein De Boe schept meteen klaarheid. Op een 5 ha groot domein heeft de jonge en erg gepassioneerde wijnmaker Bruno een 27.000 wijnstokken aangeplant die op dit kalkrijke terroir met zijn microklimaat, veel zonuren, gunstige wind en weinig regen goed gedijen. Door de grondsamenstelling, gedeeltelijk klei voor enkele robuuste rode wijnen en gedeeltelijk zand voor aromatische witte wijnen, ziet Bruno voor de Zeeuwse wijnbouw een mooie toekomst weggelegd. We ronden de rondleiding door de wijnranken af met een degustatie van een Pinot Gris, een Muscaris en een blend van Auxerrois en Chardonnay.

Vissen op de bekende Oosterscheldekreeft
In Zierikzee varen we met een motorboot het havenkanaal uit. Een klein uurtje later ontmoeten we Erik Jan en Evert, twee jonge kreeftenvissers die vanaf hun visplek op de Oosterschelde naar ons zwaaien. Op de achtergrond zien we de indrukwekkende Zeelandbrug, de verbinding van ca.5 km van Noord-Beveland met Schouwen-Duiveland. Hun aluminium bootje is uitgerust met een nettenrol en fuiken (soort langwerpige korven) die ze op toegewezen visgronden langs touwen naar de zeebodem laten zakken. Na het ophalen van enkele fuiken meren ze opnieuw aan naast onze boot en demonstreren hoe ze voor deze specifieke visvangst tewerk gaan. Dat blijkt geen sinecure te zijn. Een voor een schudden ze hun fuiken leeg in grote grijze bakken. Het merendeel bestaat uit krabben met daartussen sporadisch een paar zwarte Oosterscheldekreeften.

De grotere exemplaren klapperen luidruchtig met hun vervaarlijk uitziende scharen voor ze tussen hun krioelende collega’s in de bakken verdwijnen. Terwijl de vissers behendig een paar volwassen kleppers uit de bakken graaien, illustreren ze met voorlopig nog levend materiaal het reilen en zeilen van de kreeftenvisserij. Die is kleinschalig en het sleutelwoord is ook hier duurzaamheid.

Zorgvuldig sorteren ze hun vangst en enkel de exemplaren die voldoen aan strenge criteria (de meetlat komt eraan te pas), belanden straks op het bord. Even later keren de vissers terug naar hun visvakken en laten de fuiken gevuld met lokaas (in dit geval een lading pladijs) weer naar de rotsige bodem zakken. Zeven kreeften is de povere vangst na twee weken vissen, maar dat deert hen niet. De zee en dit ambacht is ons lange leven, aldus Evert en Erik Jan.

Culinaire toppers van domein De Schorreblomme
Voor een kennismaking met enkele ziltige topproducten uit de Zeeuwse gastronomie rijden we naar domein De Schorreblomme in Kerkwerve. Daar legt een enthousiaste Aart-Jan Bill bij een zelf ontworpen sorteermachine uit hoe hij op de velden rond zijn boerderij zeekraal teelt, een topper uit de Zeeuwse keuken.

De oogst is erg intensief: uren op de knieën en snijden met een korte handzeis. Daarnaast verbouwt hij ook lamsoor, een andere zilte lekkernij die in het Zeeuws ‘schorreblomme’ wordt genoemd. Dat plantje verbouwt hij, net zoals zeebanaantjes, ijskruid en zeevenkel, in enorme kassen achter de boerderij. Proeven maar van die zilte Schouwse groenten!

Zierikzee, een stadje om te koesteren
Het is nog vroeg in de ochtend; het stadje Zierikzee straalt nog een zalige rust uit. Gids Heidi wacht ons op in de lobby van hotel Mondragon, een stijlvol Romantik-hotel aan de Nieuwe Haven. Terwijl we naar de Zuidhavenpoort, een historische stadspoort, lopen, onderhoudt Heidi ons over de geschiedenis van dit voormalige vissersdorp dat in de middeleeuwen rijk werd door de export van zout. De stijlvolle koopmanshuizen met hoge ramen en netjes gelakte deuren getuigen ook vandaag nog van die roem en rijkdom.

Vaak valt onderweg het woord watersnoodramp. Dat verwijst naar de verschrikkelijke ramp die in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 vooral het eiland Schouwen-Duiveland onder water zette nadat de dijken het hadden begeven. Niet minder dan 1.831 mensen kwamen daarbij om het leven. Op verschillende plaatsen in de stad geven vloedplanken en markeringen op de muren aan hoe hoog het water gestaan heeft. En in veel huizen, aldus Heidi, zie je vandaag op muren nog sporen van dat zoute water.

De witte ijzeren ophaalbruggen aan de Oude Haven zijn erg pittoresk. We lopen langs voormalige pakhuizen met diepbruin en blauw gelakte luiken en duiken smalle zijstraatjes in. Via de oude vismijn zijn we zo in het centrum. Het carillon (beiaard) van de toren van het stadhuis kleppert er lustig op los en op de markt en aan de Oude Beurs zitten de terrassen al aardig vol. Net zoals in Veere priemt een joekel van een toren boven de stad uit. Het is Sint-Lievensmonstertoren, door de Zierikzeeërs liefkozend de Dikke Toren genoemd.

Mijn top-5 voor een weekendje Zeeland:

1. De kreeftenvissers op de Oosterschelde in volle actie;
2. Wierenwandeling op Neeltje Jans;
3. Varen op historisch zeilboot op Veerse Meer;
4. Flaneren door de gezellige stadjes Veere en Zierikzee;
5. Smullen van fruits de mer in Zeeuwse Streken in Middelburg en gastronomisch diner in restaurant van hotel Mondragon.

PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Deze gastronomische – Zeeland – reportage werd verzorgd door de internationale keten Romantik-hotels met hoofdzetel in Frankfurt. Internet: romantikhotels.com | Door de kennismaking on the spot met topproducten uit de rijke Zeeuwse keuken kreeg deze trip daarenboven een extra boost!
Toerisme Zeeland | Internet: zeeland.com/nl-nl/visit
Zien en doen in Zeeland
Per zeilboot op het Veerse Meer met Stichting Hoogaars | Internet: hoogaars.nl/schepen
Wierenwandeling op Nele Jans | Internet: wildwier.nl
Wijndomein De Boe | Jacoba van Beierenweg 2 4371 RK Koudekerke | Internet: wijndomeindeboe.nl
Vissen op de Oosterscheldekreeft | Internet: oosterscheldeboer.nl
Schouwse Groenten De Schorreblomme |  Zandweg 2, 4321 TA Kerkwerve | Internet: schouwsezeekraal.nl
Eten en drinken in Zeeland
Restaurant Zeeuwse Streken | Gravenstraat 6, Middelburg | Internet: zeeuwsestreken.nl
Restaurant Christó in Romantikhotel Mandragon | Oude Haven 11, 4301 JJ Zierikzee | Internet: mondragon.nl/restaurant-cristo
Overnachten in Zeeland
Romantik Hotel Auberge Campveerse Toren | Kaai 2, 4351 AA Veere | Internet: campveersetoren.nl | Luxueus, historisch pand met origineel ingerichte kamers. Gastvrije en ongedwongen sfeer. Copieus ontbijt in torenzaal met uniek uitzicht op Veerse Meer. Keuken met faam.
Romantik Hotel Mandragon | Oude Haven 11, 4301 JJ Zierikzee | Internet: mondragon.nl | Luxueus Grand Hotel (4*superior) genoemd naar Christóbal de Montragón, Spaans veldheer uit de 16de eeuw die hier ooit logeerde. Het is een monumentaal pand uit de 17de eeuw, nu grondig en stijlvol gerenoveerd. Ruime kamers met alle accommodatie. Toprestaurant met getalenteerde kok. In de bar uitgebreide kaart met cocktails o.a. een Zeeuwse martini.

 PIN nu en plan later

Tekst en foto’s: © Guy Meus