Eisenach en omstreken: 7 tips voor een culturele rondreis

Tip 1: Eisenach: charmante stad vol cultuur en kerstsfeer

Eisenach is een verrassend mooie historische stad: charmant, elegant en typisch Duits. Toen we er in december waren, kregen we de karakteristieke, warme winter-kerstsfeer er gratis bij. De kernwoorden van de stad zijn Bach, Luther, het Wartburg kasteel en Sint Elisabeth, die voor ons minder bekend was. In het centrum staat een standbeeld van deze 13e-eeuwse heilige. Ze werd op vierjarige leeftijd als bruid beloofd aan Ludwig IV, zoon van de landgraaf van Thüringen en Hessen. Vanaf dat moment groeide ze op in het Wartburg kasteel in Eisenach. Na haar huwelijk, toen ze dertien was, wijdde ze zich aan de armen en zieken. Haar echtgenoot stierf tijdens een kruistocht in 1227 en ze werd zelf slechts 24 jaar oud.

Tip 2: Wartburg: een thuis voor kunstenaars en reformatoren

De Wartburg, gelegen op een hoge heuvel, domineert letterlijk en figuurlijk de stad. Het kasteel is onlosmakelijk verbonden met alle belangrijke historische gebeurtenissen en figuren van Eisenach. Het gigantische complex stamt uit de 12e eeuw. Hoewel opeenvolgende generaties het kasteel aanpasten, is meer dan 60 procent van het gebouw nog steeds origineel. Een rondleiding door het kasteel, eventueel met een Nederlandse audiogids, is een absolute aanrader. Je bezoekt er onder andere de kamers van Elisabeth en Luther. In de 12e eeuw vormde het kasteel een ontmoetingsplaats voor kunstenaars. Zelfs “onze” Hendrik van Veldeke zou er tijdelijk hebben verbleven. Ook historisch is de Sängerkrieg, een berucht middeleeuws zangtoernooi dat in nog te bezichtigen schilderingen is vereeuwigd. Onze rondleiding eindigde in de fraaie concertzaal, waar nog geregeld voorstellingen plaatsvinden.

Luther’s schuiloord in de Wartburg
In 1521 verklaarden ze de opstandige theoloog en reformator Maarten Luther vogelvrij. Gelukkig bood zijn beschermheer, keizer Frederik III van Saksen, hem onderdak aan in de Wartburg. Luther verbleef hier een jaar lang incognito als jonker Jörg. Hoewel hij voorbestemd was voor een loopbaan in de rechtspraak, koos Luther ervoor om monnik te worden. Hij gruwde van de manier waarop de katholieke kerk de bevolking dom hield en suste met aflaten. Hij wilde de structuren tussen God en mens opheffen om zo de mens rechtstreeks in contact te brengen met God. Om dit te realiseren, moest de Bijbel leesbaar zijn voor iedereen. Daarom begon Luther aan de vertaling van het Nieuwe en Oude Testament naar een begrijpelijke taal. Hij voltooide de vertaling van het Nieuwe Testament in slechts 11 weken tijdens zijn verblijf in het kasteel. Het Oude Testament kostte hem daarentegen maar liefst 30 jaar.

Tip 3: Lutherhaus: een museum vol muziek en geschiedenis

Luther verbleef niet voor het eerst in Eisenach toen hij schuilde in de Wartburg. Als vijftienjarige stuurde zijn moeder, die zelf uit Eisenach kwam, hem al naar de Latijnse school in de stad. Tijdens zijn driejarige opleiding logeerde hij bij de familie Cotta, wier huis nu het Lutherhaus is. Dit hedendaagse museum belicht het leven en werk van Luther. In het museum zie je onder andere een schilderij met koorknapen die aan huizen zingen, iets wat Luther zelf ook deed om in zijn onderhoud te voorzien. Zijn muzikale talent blijkt uit de 37 hymnes die hij schreef. Deze dienden ongetwijfeld als inspiratie voor de tweede grote naam van Eisenach: Johann Sebastian Bach.

Tip 4: Van orgel tot spinet: beleef Bach in zijn museum

Johann Sebastian Bach (1685-1750) werd geboren in Eisenach als de achtste telg van een familie met een lange muzikale traditie. Zijn vader Ambrosius was stadsdirigent en hoftrompettist. Op negenjarige leeftijd verloor Johann Sebastian beide ouders en trok hij in bij een oudere broer in een naburig dorp, waar hij een muzikale opleiding kreeg. Het Bachhaus toont zijn geschiedenis op een prettige en interactieve manier. We leren dat hij maar liefst 20 kinderen kreeg bij 2 vrouwen. Slechts 10 van hen bereikten de volwassen leeftijd. Natuurlijk maken we ook uitgebreid kennis met zijn wereldberoemde muziek. Een bijzonder element van dit museum is het kleine concert dat elk uur plaatsvindt. Hier bespelen musici originele instrumenten uit de tijd van Bach, zoals het orgel, klavecimbel en spinet.

Tip 5: Schifflersgrund Grensmuseum: getuige van een pijnlijke scheiding

Na het culturele bad in Eisenach zoeken we een heel ander verhaal op. We rijden door het feeërieke Frau Holleland, gebaseerd op het sprookje van de gebroeders Grimm , naar een beduidend minder sprookjesachtig gebied. Meer dan vier decennia lag Eisenach aan de westelijke rand van de Oost-Duitse DDR. Tussen Oost en West bevond zich een 5 kilometer brede strook ‘niemandsland’. Na de Duitse eenwording in 1989 verdwenen de sporen van de grens zo snel mogelijk. Gelukkig bundelden enkele inwoners uit de regio hun krachten om een stuk van dit voormalige niemandsland te behouden als historische getuige. Zo ontstond in 1991 het Schifflersgrund Grensmuseum.

Geschiedenis uit de eerste hand
Het museumterrein ligt afgelegen in een verlaten gebied. Tijdens een bezoek krijg je een rondleiding van getuigen uit de omgeving. Zij laten je haarfijn aanvoelen hoe beangstigend, wantrouwig en onvrij het leven in deze regio en de DDR was. Ze bewaakten de grens met alle mogelijke middelen: schrikdraad, honden, landmijnen, gif, soldaten en geweren. In het museum beleven we het verhaal van Heinz Jozef Grösse, die in 1982 vluchtte en werd doodgeschoten. Door het raam zien we zijn kruis op een heuvel; hij is slechts een van de velen. Hoewel de Duitse eenwording in 1989 niet voor elke inwoner een financieel succes was, is iedereen het over één ding eens: vrijheid en democratie gaan boven alles.

Tip 6: De koninklijke schatten van Slot Friedenstein

We reizen enkele eeuwen terug in de tijd, naar Gotha. In een immens 17e-eeuws kasteel staan we oog in oog met onze koninklijke voorouders. Slot Friedenstein was namelijk de thuishaven van de familie von Saksen-Cobourg Gotha, waar onze eerste koning, Leopold I, van afstamt. Ook Albert, de echtgenoot van koningin Victoria van Engeland, behoorde tot deze beroemde dynastie. Het kasteel oogt sober aan de buitenkant, maar is des te rijker vanbinnen. Je flaneert er door een uitzonderlijk goed bewaard interieur. Een van de pronkstukken is een immens wandtapijt, gemaakt in Vlaanderen.

Klein theater, grote tuin
Het kasteel was een cultureel centrum, waar grootheden als Goethe en Voltaire van gedachten wisselden. Ook fungeerde het als verzamelplaats voor kunst. Je bewondert er nog steeds een aantal kunstwerken, maar meer dan 150.000 stukken vind je in het museum tegenover het kasteel. Het Ekhof Theater verdient een aparte vermelding: een schattig, authentiek theatertje dat in de zomermaanden toneelvoorstellingen en concerten organiseert. Vergeet ook zeker niet te wandelen in het schitterende park, de eerste Engelse tuin in Duitsland.

Tip 7: De verborgen nazischat van Merkers

Ons bezoek aan de voormalige grootste ondergrondse zoutmijn ter wereld, in Merkers, is van een heel andere orde. Vandaag is slechts een deel van de mijn operationeel. We trekken mijnkleding en een helm aan en dalen af in een drieverdiepingenlift, of ‘kooi’. Op 800 meter onder de grond stappen we in een open vrachtwagen. De vrachtwagen rijdt ons door kilometerslange gangen en laat ons af en toe uitstappen. De ruime gangen vallen direct op, ze zijn niet te vergelijken met de nauwe Limburgse koolmijngangen. We zien hoe de arbeiders door de jaren heen werkten en zich verplaatsten. Ook krijgen we een lichtshow te zien in een zaal die vaak als concertzaal fungeert, en we pikken een stukje ondergrondse film mee. Het meest opzienbarende blijft de schuilplaats waar geallieerden na de bevrijding een nazischat vonden met duizenden goudstaven, valuta en kunstwerken. Je weet niet wat je ziet!

Tijdens onze tocht door Eisenach en omgeving vielen we van de ene verbazing in de andere. Deze regio is absoluut het ontdekken waard. Benieuwd naar andere interessante plekjes in Duitsland? Ontdek ze hier!

PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Toerisme Eisenach | Internet: eisenach.info/
Toerisme Thüringen | Internet: thueringen.info
Toerisme Duitsland | Internet: germany.travel
Bereikbaarheid
Met de auto: zo’n 500 km vanuit Brussel
Wij namen de trein: traject Brussel-Frankfurt en Frankfurt-Eisenach, maar ondervonden ernstige hinder tussen Aken en Keulen, waardoor we meermaals moesten overstappen.
Bezienswaardigheden en activiteiten
Kasteel Wartburg I Auf der Wartburg 1, 99817 Eisenach Eisenach I Internet: wartburg.de
Lutherhaus I Lutherplatz 8, 99817 Eisenach | Internet: lutherhaus-eisenach.com/start
Bachhaus I Frauenplan 21, Eisenach | Internet: bachhaus.de
Schifflersgrund Grensmuseum I Platz der Wiedervereinigung 1, 37318 Asbach – Sickenberg | Internet: grenzmuseum.de
Slot Friedenstein I Schlossplatz 1, D-99867 Gotha I Internet: friedenstein.eu
Merkers Mijn I Zufartstr., 36460 Krayenberggemeinde, OT Merkers | Internet: erlebnisbergwerk.de/de-de/
Eten en drinken
Restaurant Lutherstuben | Katharinenstraße 13, 99817 Eisenach | Hier eet je in een prachtig middeleeuws kader | Internet: lutherstuben.de/en/home-2/
Restaurant Kartoffelhaus | Sophienstraße 44, 99817 Eisenach | Aardappelgerechten in een prettig gestoord decor met de nodige humor geserveerd | Internet: kartoffelhaus-eisenach.de
Restaurant Weinhaus Baron | Verfijnde gerechten in een eigentijdse setting | Internet: baron-eisenach.de/
Overnachten
Vienna House by Wyndham Thüringer Hof I Karlsplatz 11, 99817 Eisenach I Internet: wyndhamhotels.com/de-de/vienna-house/eisenach-germany/vienna-house-thuringer-hof-eisenach

 PIN nu en plan later

Beeldverantwoording: omslagfoto, Pinterest pin © facebook.com/Eisenach.info