STiAS 2025: duurzaam toerismecongres inspireert met praktische tips

Wat is het STiAS duurzaam toerismecongres?
Voor de eerste maal was ik uitgenodigd op het duurzaam toerismecongres van Toerisme Oostenrijk STiAS, een netwerk- en kennisplatform dat sinds 2024 duurzame projecten presenteert en de uitwisseling van praktische tips en werkwijzen bevordert.

Deze tweede editie vond onderdak in het Bregenz Festspielhaus. Dit cultuurhuis huisvest onder andere jaarlijks het Bregenz Festspiele, een evenement dat ik eerder al tot groot genoegen mocht bezoeken. Een locatie die niet zomaar lukraak gekozen bleek. Want, door een slimme toepassing van een warmtewisselaar met het water vanuit de Bodensee, wist men tot 80% te besparen op de energiefactuur voor zowel verwarming als koeling! Verder zorgen zonnepanelen in combinatie met een batterijsysteem, voor besparingen op het energieverbruik van de verlichting én belichtingstechnieken op de binnen en buitenpodia.

Zicht op de ‘Seebühne’ van het Bregenzer Festspielhaus met het decor voor de opvoering Der Freischütz.

Praktische inzichten van duurzaam toerismecongres: STiAS 2025

Op naar de inhoud van dit duurzaam toerismecongres waar ‘globale toegankelijkheid’ het centrale onderwerp is. Voorbeelden, studies en besluiten trekken de aandacht van het professioneel publiek bestaande uit toerisme stakeholders zoals: toerismediensten, logementsorganisaties, touroperators, reisagenten en journalisten. Ik beperk mijn verslag tot 2 onderwerpen, toegankelijkheid en mobiliteit voor senioren, omdat ik er zelf ooit mee geconfronteerd zal worden!

Toegankelijkheid voor senioren én families
Het beeld dat toegankelijkheid in toerisme (musea, bezienswaardigheden, logementen, evenementen en zoveel meer) bij de meesten onder ons voor ogen komt, is rolstoelvriendelijkheid of visueel ‘gehandicapten. Maar dat blijkt een grote denkfout te zijn. Door onder andere de vergrijzing spreken we steeds meer over ‘globale toegankelijkheid’. Denk daarom niet langer aan zichtbare handicaps.

Wat met senioren die wat minder mobiel zijn of wat meer tijd nodig hebben, families met baby’s of kinderen, bezoekers met een auditieve handicap, neurodiversiteit als bv. autisme, gasten met gebroken ledematen en ga zo maar door. Ook deze mensen moeten stressvrij kunnen, reizen, bezoeken en beleven. Oplossingen vindt men in de erkenning door zelf met mensen met vergelijkbare beperkingen te werken en zo ervaring op te opdoen.

Mobiliteit: beter, praktischer en goedkoper reizen.

Een mooi voorbeeld dat aansluit op het vorige vindt men terug in Kopenhagen. Omdat openbaar vervoer toegankelijk moet zijn voor iedereen, zijn buschauffeurs er volledig getraind om mensen met diverse handicappen te helpen. Het lokaal bestuur wil dat deze chauffeurs ware ambassadeurs en gidsen zijn voor Kopenhagen.

Toerisme Oostenrijk wil het heen- en terugreizen vereenvoudigen met openbaar vervoer. Een belangrijke stap daarin namen ze onder andere met snelle internationale treinverbindingen en de slaap-of nachtrein: Nightjet. Toeristen, bezoekers die hun logement vooraf boeken, ontvangen in steeds meer Oostenrijkse regio’s meteen een regionale gastkaart waardoor ze al vanaf aankomst beschikken over toegang tot openbaar vervoer. Zo kunnen ze comfortabel verder reizen vanuit luchthavens of treinstations.

ÖBB, de Oostenrijkse treindienst, is voorstander van en onderhandelt over 1 Europees ticketsysteem, voordeel- of loyaliteitsprogramma’s en betere spoorwegnetten. Wist je bijvoorbeeld dat spoorwegnetten letterlijk vooroorlogs zijn en moesten verhinderen dat de vijand ‘probleemloos’ overheen landsgrenzen kon ‘transporteren’?

Nog een voorbeeld: tijdens dit duurzaam toerismecongres verbleef ik in Jufa Hotel Bregenz. Wie bij deze hotelketen een treinticket voorlegt bij het inchecken, geniet meteen een korting van 10%!

Fairtiq: met een swipe flexibel reizen tegen het beste tarief
Een leuke openbaar vervoer app die kort werd toegelicht is Fairtiq. Een mobiele app die het inchecken en uitchecken in het openbaar vervoer vereenvoudigt, waardoor reizigers automatisch het juiste tarief betalen. Het systeem is gebaseerd op een “smart-check-in”-principe: gebruikers checken bij aanvang van hun reis in met een swipe in de app en checken na afloop weer uit. Fairtiq berekent vervolgens automatisch de meest voordelige prijs voor de afgelegde route, rekening houdend met eventuele dagpassen of andere abonnementen. Dit elimineert de noodzaak om vooraf een specifiek ticket te kopen of na te denken over zones en tarieven.

Voordelen van Fairtiq

• Eenvoud en gebruiksgemak: Het grootste voordeel is de extreme eenvoud. Met één swipe ben je ingecheckt en klaar om te reizen, wat het plannen van de reis aanzienlijk versnelt en vereenvoudigt.
• Automatisch het beste tarief: Reizigers hoeven zich geen zorgen te maken over welk ticket het voordeligst is. Fairtiq berekent achteraf de laagste prijs voor de afgelegde route, wat kan leiden tot besparingen.
• Geen ticketkennis nodig: Het systeem neemt de complexiteit van tariefstructuren weg. Gebruikers hoeven geen kennis te hebben van zones, spits- of daluren, of verschillende ticketsoorten.
• Flexibiliteit: Fairtiq biedt de vrijheid om spontaan te reizen zonder vooraf een ticket te hoeven kopen. Dit is ideaal voor onverwachte reizen of wanneer plannen wijzigen.
• Transparantie: Na elke reis ontvangt de gebruiker een overzicht van de afgelegde route en de berekende kosten, wat zorgt voor helderheid over de uitgaven.
• Milieuvriendelijk: Het digitale systeem vermindert de behoefte aan papieren tickets, wat bijdraagt aan duurzaamheid.

Een gelijkaardige ervaring had ik in Berlijn met de Jelbi App. De app, ontwikkeld door de Berliner Verkehrsbetriebe (BVG), is een alles-in-één mobiliteitsplatform voor Berlijn. Het onderscheidt zich van apps als Fairtiq door verder te gaan dan alleen openbaar vervoer. Jelbi bundelt diverse vervoersopties in één applicatie, waardoor gebruikers flexibel kunnen schakelen tussen verschillende vormen van mobiliteit.

Hoe het werkt: gebruikers kunnen een bestemming invoeren en Jelbi toont vervolgens alle beschikbare vervoersmiddelen en routes om daar te komen, inclusief reistijden en prijzen. Vanuit de app kan men direct tickets kopen voor het openbaar vervoer (bus, tram, U-Bahn, S-Bahn) en voertuigen van de aangesloten deeldiensten boeken.

Voordelen van de Jelbi app:

• Multimodale integratie: het grootste voordeel is de integratie van openbaar vervoer met verschillende deeldiensten, zoals:
  • Deelauto’s: Miles, Sixt share
  • Deelfietsen: nextbike, Bolt, Lime
  • Deel-e-scooters: Bolt, Voi, Lime
  • Deel-e-brommers: emmy
  • Taxi’s: Taxi Berlin
• Eén app voor alles: je hoeft niet langer meerdere apps te downloaden en te beheren voor verschillende vervoersmiddelen. Alles is gebundeld in Jelbi, van routeplanning tot boeken en betalen.
• Gemakkelijk ticketkopen: tickets voor het openbaar vervoer (ook het Deutschlandticket) kunnen direct in de app worden gekocht.
• Slimme routeplanner: de app helpt gebruikers de meest geschikte route te vinden op basis van factoren zoals tijd, prijs, gelegenheid en zelfs het weer.
• Jelbi Stations: dit zijn fysieke hubs waar verschillende deeldiensten samenkomen, wat het gemakkelijker maakt om voertuigen te vinden, te huren, te parkeren en op te laden.
• Transparante betaling: betalingen voor alle diensten verlopen direct via de app, met transparante prijzen en zonder verborgen extra kosten.

Kortom, Jelbi is ontworpen om de stedelijke mobiliteit in Berlijn te stroomlijnen en te vereenvoudigen, door een breed scala aan vervoersopties op een intuïtieve manier aan te bieden via één enkel platform.

Om dit verslag over het STiAS duurzaam toerismecongres af te sluiten, nog een mooi voorbeeld van Burgenland. Daar voert een belbus je tot bushaltes nabij bezienswaardigheden. Zelfs als je alleen reist!

Getest en geproefd: duurzaamheid in Kleinwalsertal

Chesa Naturhotel: duurzaam genieten en ontspannen in Walser traditie
Naar zoals men steeds zegt, the proof of the pudding is in the tasting, reizen we na het duurzaam toerismecongres af naar het Kleinwalstertal om enkele eco-vriendelijke initiatieven proefondervindelijk te beleven. We verblijven in het mooie 4+ sterren Chesa Naturhotel waar we onthaald worden door broer en zus David en Magdalena. Hun hotel staat voor een unieke combinatie van traditie en moderne duurzaamheid. Sinds 2007 is het een bio-hotel en klimaatneutraal vanaf 2019. Het hotel combineert de lokale Walser-tradities met Ayurveda en richt zich op ontspannen, buitenactiviteiten en (culinair) beleven. Gasten kunnen er relaxen in het Quellwasserpool en de sauna, genieten van massages en dagelijkse yogasessies volgen. De keuken biedt regionale, biologische gerechten met ayurvedische en veganistische opties.

Zowel vanop het balkon als rond het hotel geniet je van prachtige panorama’s!

Dat noemt men dan “breakfast with a view”

Laat het duidelijk zijn dat je heerlijk dineert in Chesa Naturhotel!

Educatieve routes vertellen de wondere wereld van het wild
Met Natuurpark-ranger Anna bewandelen we een educatieve natuurroute voor families nog een volgend duurzaam initiatief in Kleinwalsertal. Het doel is aandacht te trekken voor de kwetsbaarheid van het wildleven in de vallei. Sommige delen in het natuurgebied zijn afgeschermde zone’s voor de fauna en flora zodat er een evenwicht is in natuurbehoud en beleving. Deze prachtige natuurwandeling is voorzien van auditieve ondersteuning en een doe-boek voor kinderen. Helaas momenteel enkel beschikbaar in het Duits.

Onderweg genoten we van een heerlijke lunch, uiteraard inclusief kaiserschmarren(!), in de gezellige authentieke Bernard’s Gemstel Alp berghut.

Andi’s permacultuur-tuin: een groene revolutie in de Alpen
Ons bezoek aan het Kleinwalstertal sluiten we af met een bezoek aan de fel bejubelde permacultuur-tuin van Andi (Andreas) Haller. Zijn idee kreeg vorm na de financiële crisis van 2008 én een snowboard-ongeluk in 2011 dat abrupt een einde maakte aan zijn sportieve carrière. Afgedaan door zijn grootmoeder als een zotte bevlieging, wist hij haar te overtuigen door een smaakvolle oogst te schenken vanuit de door haar geleende grond. Hij wist inderdaad de ruwe rotsondergrond te bewerken en de juiste groenten en fruit te selecteren voor de ‘wilde plantentuin’.

Maar wat betekent permacultuur? Het is een duurzame (tuin-)ontwerpmethode die natuurlijke ecosystemen nabootst. Het doel is om zelfvoorzienende systemen te creëren die langdurig voedsel, vezels en energie leveren, met minimale menselijke ingrepen. Technieken zoals mulchen, compostering, gemengde teelten en wateropvang worden gebruikt om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren, biodiversiteit te bevorderen en afval te minimaliseren, wat resulteert in een robuuste en onderhoudsarme tuin.

Ondertussen levert Andi aan heel wat locals en koks die vertrouwen in de aangeboden kwaliteit en op deze manier bijdragen aan een duurzame voedings- en eetcultuur. Zo leverde hij al 500kg smaalvolle aardappelen aan de keuken van Chesa Naturhotel. Dat zijn producten lekker (en fotogeniek) zijn, proeven we zelf wanneer hij enkele hapjes op basis van mierikswortel en wilde look aanbiedt.

Heb je ook aandacht voor duurzaam toerisme en herken je problemen of heb je verbeterpunten? Deel dan je ideeën of opmerkingen hieronder in een reactie! Of laat een vraag na. Ik sta graag tot je dienst!

PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Stias duurzaam toerismecongres | Website: stias.austria.info/en
Oostenrijk Toerisme | Website: austria.info/be
Toerisme Vorarlberg | Website: vorarlberg.travel
Toerisme Bregenz | Website: bregenz.travel
Toerisme Kleinwalstertal | Website: kleinwalsertal.com/en
Duurzaam overnachten in Kleinwalsertal
Chesa Naturhotel | Website: naturhotel.at

Check ook onze reisverslagen met reistips van Bregenz en Vorarlberg.