Weekendje weg in verrassend Rotterdam

Nobele onbekende
Tot voor kort was Nederlands tweede grootste stad een nobele onbekende voor mij. Ik wist dat Rotterdam de grootste haven van Europa herbergt, dat je er kubuswoningen kunt bezoeken en dat krantenman Peter Vandermeersch zichzelf er inwoner mag noemen. Maar dat de stad grotendeels verwoest werd tijdens de Tweede Wereldoorlog, dat was nieuwe informatie. Het verklaart meteen de mikmak aan moderne bouwstijlen die we van op onze Hollandse fiets (met torpedorem) ontdekken.

De impressionante kubuswoningen. © Murat GENCER

Niet lullen, maar doen
We worden vergezeld door Eeva, die fietstochten begeleidt voor Rotterdam Archiguides. “Niet lullen, maar doen,” is volgens haar het motto van de Rotterdammers. Zo gezegd, zo gedaan. Aan een stevig tempo fietsen we langs de architecturale hoogstandjes van de stad. Van het omstreden Schouwburgplein tot de spacy Erasmusbrug, het mondaine Hotel New York en de nieuwe woontorens op Kop van Zuid. De ondergaande zon boort zich door het grijze wolkenpak en zorgt voor een dramatisch kleurenspel boven de Maas.

Verwoeste stad
Dramatisch moet het er ook uitgezien hebben op 14 mei 1940, toen Rotterdam getroffen werd door een bombardement. Kantoren, fabrieken, kerken, scholen en 25.000 woningen werden weggevaagd. In amper een kwartier tijd vonden 800 mensen de dood en werden 80.000 Rotterdammers dakloos. Een groot deel van de historische stad ging voor eeuwig in de vlammen op. De scheidingslijn tussen het verwoeste en het intact gebleven gebied noemt men de brandgrens. De grens is in het straatbeeld gemarkeerd met ledarmaturen.

In Rotterdam tel je de wolkenkrabbers niet op twee handen. © Alex S

Naoorlogse architectuur
Na de oorlog begon de wederopbouw van Rotterdam. Architecten profiteerden van het ‘witte blad’ dat de stad geworden was om hun creativiteit de vrije loop te laten. De jaren ‘50 en ‘60 kenmerkten zich door een sobere, functionele bouwstijl. Vanaf de jaren ‘70 ging men binnen één project verschillende bouwvormen toepassen. Dat resulteerde in vreemde bouwwerken met rare kleuren, zoals de kubuswoningen van Piet Blom en gele paalwoningen in de vorm van een gekantelde kubus. Alle stijlen samen roepen het effect van blokkendoos op. Echt mooi vind ik het niet, maar het heeft wel iets.

De moderne skyline van Rotterdam. © Mihai Lefter

Manhattan aan de Maas
In de jaren ‘80 en ‘90 begon men grootschaliger, technischer en vooral hoger te bouwen. Rotterdam kreeg in sneltempo een kosmopolitische uitstraling, met een skyline erbovenop. Hoewel Rotterdammers de bijnaam ‘Manhattan aan de Maas’ een beetje patserig vinden, valt er toch wat voor te zeggen. Rotterdam is dan ook de enige stad in Nederland waar niet gekeken wordt op een skyscraper meer of minder. Het Witte Huis, dat in 1898 gebouwd werd, was met 43 meter zelfs de eerste wolkenkrabber van Europa. Net als in New York heb je ook in Rotterdam volwaardige stadsdelen aan de verschillende oevers. Met een beetje goede wil kan je de Willemsbrug vergelijken met Brooklyn Bridge.

De Willemsbrug. © Marc Pool

Het maritieme gevoel
Rotterdam is een echte havenstad, doorkliefd met dokken, bruggen en kanalen. Het Maritiem Museum geeft je een overzicht van het ontstaan en de ontwikkeling van de Nederlandse zeevaart. Voor kinderen is er de super leuke tentoonstelling van Professor Plons, waar ze spelenderwijs de facetten van de Rotterdamse haven kunnen ontdekken. Op het buitenterras kunnen kinderen rondrijden met ‘containers’ en moeten ze passeren langs de douane en de scanner. Erg grappig.

Bootje varen
Wil je de haven in het echt zien, dan kan dat via een 75 minuten durende rondvaart met de Spido. Middenin het drukke verkeer van zee- en binnenvaartschepen zie je de indrukwekkende skyline van Rotterdam, de havendokken, de werven en de duizenden containers. Een andere optie is Splashtours, een amfibiebus die deels over land, deels op het water rijdt en vaart. Je vaart onder de Erasmusbrug en langs het wereldberoemde Hotel New York, van waaruit vroeger de boot namen naar New York op zoek naar een beter leven.

De Erasmusbrug. © Joep Mencke

Stadsontwikkeling
Op de in onbruik geraakte haventerreinen van Kop van Zuid, aan de linker Maasoever, zal de komende twintig jaar ontzettend veel gebeuren rond stadsontwikkeling. Een van de trekpleisters is alvast De Rotterdam, het legendarische vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn. In 1959 maakte het cruiseschip zijn eerste overtocht naar New York en sinds 2011 kun je het bezoeken als museum. Ingenieurs kunnen gefascineerd kijken in de stuurhut en de machinekamers in het ruim.

Het Witte Huis aan de oude haven, naar verluidt de oudste wolkenkrabber in de stad. © René Ladenius

Geen typische Nederlandse stad
Ik ben blij. Er bestaan in Nederland ook steden zonder schattige huisjes en perfect geplaveide straten. Rotterdam is anders. Niet beter of slechter, maar ze zorgt wel voor een welkome afwisseling in het Nederlandse stadsbeleven. Over vijf jaar zal hier vast weer heel wat veranderd zijn. Ik ben benieuwd welke functies de oude haventerreinen gekregen zullen hebben, hoe de stationsbuurt eruit zal zien en of Kop Van Zuid even levendig zal worden als Noord vandaag is.

De wijken van Rotterdam
Het Centrum van Rotterdam bestaat uit verschillende wijken die in elkaar overlopen. Behalve Kop van Zuid en Katendrecht bevinden ze zich allemaal op de noordbank van de Maas.

• Centraal District: dit stuk stad is de toegangspoort tot het centrum. Je vindt er het Centraal station en heel wat kantoren. Het gebied is volop in ontwikkeling.
• Chinatown: zoals elke stad van zekere omvang heeft ook Rotterdam zijn eigen een China Town. Voor exotische producten moet je naar hier komen.
• Lijnbaankwartier: het winkelhart van Rotterdam, waar  winkels ook open zijn op zondag. De Lijnbaan werd in 1954 aangelegd en was de eerste autoloze winkelstraat van Europa. Hier is Selexyz Donner gevestigd, met elf verdiepingen de grootste boekhandel van Nederland. De Beurstraverse, ook koopgoot genoemd, is een winkelgeul die onder de Coolsingel door loopt.
• Laurenskwartier: het oude Rotterdam ontstond hier. De Sint-Laurenskerk is nog maar een van de enige oriëntatiepunten van het vooroorlogse Rotterdam. De kerk werd gebouwd tussen 1449 en 1525 en was destijds het enige stenen gebouw tussen zo’n 1200 huizen.
• Waterfront en Noordereiland: stadsdeel met de boompjeskade, een wandelpromenade die al sinds 1625 langs de Maas loopt. Rond de oude haven kan je gezellig eten en drinken. Hier kan je ook het Maritiem Museum en de kubuswoningen bezoeken.
• Kop van Zuid en Katendrecht: een typisch voorbeeld van Rotterdamse stadsontwikkeling. Ooit was dit een druk havengebied. Daarna werd het een ‘beruchte’ volkswijk en nu maakt het stilaan plaats voor hippe uitgaansgelegenheden en nieuwe woontorens.
• Scheepvaartkwartier: gedeelte dat de bombardementen van WOII doorstond. Hier tref je nog Hollandse taferelen aan, zoals grachten en schattige huizen. Het Park is een groene oase in de stad, waar allerlei festivals en evenementen plaatsvinden.
• Museumkwartier: het creatieve hart, met galerieën, muziekwinkels en trendy modezaken. Lingerieontwerpster Marlies Dekkers heeft een pand in de bekende Witte de Withstraat. Kunstliefhebbers kunnen hun hart ophalen in de Kunsthal en het Museumpark.
• Lloydkwartier: oud havengebied waar nu de audiovisuele-, film- en ICT-industrie van Rotterdam gevestigd is. De Schiecentrale is een voormalige elektriciteitsfabriek waar bedrijven en kunstenaars naast elkaar werken.
• Historisch Delfshaven: net als het Scheepvaartkwartier vind je hier nog grachten en historische panden.

PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Toerisme Rotterdam | www.rotterdam.info
Via de website  kun je ook de Rotterdam Welcome Card bestellen. Met deze pas krijg je korting bij attracties, musea en uitgaansgelegenheden en een pas voor het openbaar vervoer.
Bereikbaarheid
Openbaar vervoer
Vanuit Antwerpen sta je in een half uur in Rotterdam met de Thalys. De gewone trein doet er een goed uur over. Rotterdam zelf heeft een uitgebreid bus-, tram-, en metrostelsel. Je kunt er ook watertaxi’s nemen
Tram, metro en bus | www.ret.nl
Watertaxi | www.watertaxirotterdam.nl
Met de wagen
Rotterdam ligt op 100 km van Antwerpen. Parkeren kan op één van de gratis Park&Rides rond de stad, van waaruit metro’s vertrekken. In het centrum zelf zijn er verschillende betaalparkings.
Internet: www.rotterdam.nl/Parkeren
Overnachten
Inntel Hotel | www.inntelhotels.nl
Wij genoten van een heerlijke sauna in het hotel.
Cruise Hotel | www.ssrotterdam.nl
Origineel logeren op de SS Rotterdam.
Hotel New York | www.hotelnewyork.nl
Zowel het Cruise Hotel als het Hotel New York liggen op Kop van Zuid, een eind weg van het commercieel centrum.
Activiteiten
Tours | www.rotterdam-archiguides.nl
Musea | www.maritiemmuseum.nl | www.nai.nl | www.euromast.nl
Winkelen
Beursplein Rotterdam
Winkelcentrum Zuidplein | www.zuidplein.nl
Boekenhandel Selexyz Donner | www.donner.nl

Coverfoto: © Mark Jongen