Tijdreizen in het Land van de Horlogemaker

Bakermat voor Franse uurwerkmakers
Uurwerken staan synoniem voor precisiewerk en Zwitserland. Onterecht bleef een kleine Franse regio onbekend ondanks de bijdrage van vele inwoners aan het uurwerk. Omstreeks de 17de eeuw ontstonden nieuwe ambachten voor de Franse boeren tijdens de wintertijd. Om hun ‘vrije tijd’ nuttig maar vooral verdienstelijk in te vullen ondersteunden ze de Zwitserse uurwerkmakers die op hun beurt tal van werk uitbesteedden. Dit resulteerde in een nieuwe lokale industrie én typische boerderijen.

Het is al uurwerken wat de klok slaat in Le Pays Horloger

Van landbouw naar horloge-industrie
Typeren lange stalmuren en weinig ramen vooral oude boerderijen zoals wij ze kennen, dan kenmerken de aanwezigheid van grote ramen de landelijke architectuur in deze streek. De vensters moesten zoveel mogelijk licht binnenlaten om ideale werkomstandigheden te bieden voor het subtiele werk. Door de lucratieve zaken verruilden de boeren het land en hun beesten voor de horloge-industrie. Klokken, slingeruurwerken en horloges vormden de nieuwe bron van inkomsten. Ideaal om de karakteristieke boerderijen te spotten zijn de wandelingen over het plateau van Maiche.

Het uitzicht op Morteau

Informatie snuiven in het Klokkenmuseum
Om goed geïnformeerd te vertrekken starten we in Morteau, in het Klokkenmuseum (Musée de la Montre). Dat is sinds 1985 ondergebracht in het renaissance kasteel van Pertusier uit 1576. Hier stelt men een rijke verzameling horloges, gereedschappen en machines tentoon. Het museum laat zowel de klok als het werk van de klokkenmaker zien en geeft een reconstructie van een familiewerkplaats. Je krijgt een idee hoeveel werk nodig is om een uurwerk te maken én precies te laten werken.

Op pad met smokkelaars
10 minuutjes verder stoppen we voor het horlogemuseum in Villers-le-Lac. Ook hier krijg je een historisch overzicht van uurwerken verdeeld over 12 afdelingen. We vergapen ons op de rijkelijke zakhorloges en de unieke luxueuze collectie polshorloges. Hoogtijd om op stap te gaan. De link met het nabij gelegen Zwitserland is duidelijk in dit stukje grensoverschrijdend gebied die steeds doorspekt zijn met straffe smokkelaarsverhalen. Zo ook in het Le Pays Horloges. Wie houdt van wandelen en straffe verhalen kiest voor de smokkelaarspaadjes.

Beven op een dodenladder

Via dodenladders naar adembenemende landschappen
Aanraders zijn de wandelingen in de voetsporen van een smokkelaar. De rivier Doubs is een onstuimige rivier die de natuurlijke grens vormt met Zwitserland. Tijdens je tocht herbeleef je de spannende smokkelaarsavonturen terwijl je adembenemende landschappen doorkruist van diepe valleien en grillige torenhoge kalkstenen kliffen. Spanning verzekerd wanneer je de beroemde dodenladders op moet, een duizelingwekkende via ferrata destijds gebruikt door de smokkelaars en douaniers. Onderweg is er voldoende slaapgelegenheid die je vooraf kan reserveren. Terugkomen kan met de trein.

De waterval Saut du Doubs

Van stille bron tot overdonderende waterval
De Doubs ontspringt in een 55 meter diepe holte gelegen in de buurt van Mouthe, aan de voet van de Mont Risoux. De regio Haut Doubs ontleent zijn naam aan het hoge landplateau en de rivier. Heb je zin in meer spektakel, bezoek dan de 27 meter hoge schuimende waterval Saut du Doubs in Villers-le-Lac. Wij hebben interesse in andere ‘streekproducten’ zoals de Montbéliarde koe. Deze melkkoe is dé melkleverancier voor de lekkere Comté kazen.

Klokkengieters veroveren de wereld
We vinden het groene uitgestrekte landschap met de rood-witte koeien en de bloemen poëtisch en fotogeniek. Maar de grazende melkkoeien hebben geen oog voor de gele gentianen in het weiland. Bellen bengelen rinkelend om hun halzen. Bingo! Je raadt het al. Deze bellen komen bijna zeker uit één van de lokale klokkengieterijen. Obertino is wellicht de bekendste. De ateliers van de klokkengieters bezoeken beloont. Je ontdekt er meer over de sierlijke klokken die wereldwijd hun weg vinden.

De typische ‘fermes à tuyés’

Boerderijen met imposante schoorstenen
Wat nog onderweg opvalt zijn de typische ‘fermes à tuyés’. Dit zijn boerderijen, meestal bekleed met tavaillon (houten) plankjes, met een grote vierkante centrale schoorsteen waarin men vleeswaren droogt. Dat brengt ons bij een andere streektraditie, (droog)zouten, pekelen, koken, drogen en roken van vlees. Fijnproevers hebben keuze uit een breed assortiment vleeswaren: traditionele ham, droog gezouten, gekookt of gerookt, de ham met been en een waaier aan gezouten- en gerookte varkensvlees, beter bekend als spek.

De worst van Morteau

Het zal je worst wezen
In vele restaurants staat de ‘brési’ op de kaart. Dat is gezouten, gerookt en gedroogd rundvlees. Maar de streek bulkt van de lekkere variaties. Proef zeker ook de saucisse de Montbeliard of Morteau. De Morteau worst is groter, krachtiger en een beetje langer gerookt dan die van Montbéliard. Om het  regionale label ‘saucisse de Morteau’ (een beschermde oorsprongsbenaming) te krijgen, is het noodzakelijk dat de worst minstens 48 uur gerookt wordt op uitsluitend zaagsel van naaldhout en jeneverbes in een Tuyé.

Het Comtois paard

Het verhaal van een oorlogspaard
Op onze terugreis spotten we nog een ander legendarisch dier het Comtois paard. Dit ras verwierf bekendheid als oorlogspaard ten tijde van Lodewijk de 14de en Napoleon de 1ste. Blonde manen, een koperkleurige pas en een stevige bouw kenmerken het rustige paard. Enkele paardenliefhebbers haalden het Comtois ras uit de vergeethoek waardoor het paard uitgroeide tot het meest voorkomende Franse trekpaard. Geboeid door zijn schoonheid op de weilanden en nieuwsgierig naar het paardenverhaal bezoeken we als afsluiter het bijhorende museum. Zo zie je maar, je komt tijd te kort in Le Pays Horloges.

PRAKTISCHE INFO
Algemeen
Toerisme Montagnes du Jura | Internet: www.montagnes-du-jura.fr/nl (Nederlandstalige website!)
Le Pays Horloger | Internet: www.pays-horloger.com
Toerisme Doubs| Internet: www.doubs.travel
Bezienswaardigheden
Horlogemuseum |Internet: www.pays-horloger.com/musee-la-montre.html
Klokkenmuseum Morteau| Internet: www.musee-horlogerie.com
Comtois paard museum | Internet: www.montagnes-du-jura.fr/nl/activiteiten/de-musea/het-comtois-paard-museum/
Abdij van Montbenoit | Internet: www.montbenoit.fr
Doen
De smokkelaarsroute | Internet: www.lescheminsdelacontrebande.com
Bezoek een typisch oude boerderij ‘Ferme à Tuyé’ | Fermes-musées: Grand’Combier Châteleu –
Le Tuyé de Papy Gaby |Internet: www.tuye-papygaby.com
Natuur
Bassin et Saut du Doubs | Internet: www.montagnes-du-jura.fr/nl/100-natuur/de-meren/bassins-van-waterval-saut-du-doubs
Le Cirque de consolation (Keteldal) | Internet: www.montagnes-du-jura.fr/nl/100-natuur/roche-nl/keteldal-cirque-consolation
Eten en drinken
Sterrenrestaurant (1 Michelinster) Le France | Internet: www.hotel-restaurant-lefrance.com
L’Etang du Moulin | Internet:  www.barnachon.com
Streekkeuken: Auberge du Leix Magor | Internet: www.meix-lagor.fr
Overnachten
Maison d’Hôtes Les Villaumiers: bij Mireille en Pierre Portat | Internet: www.maison-d-hotes-les-vuillaumiers-val-de-morteau.fr
Maison d’Hôtes L’arbre à Chapeaux | Internet: www.larbre-a-chapeaux.com
Greniers du Meix Lagor | Internet: www.meix-lagor.fr (in familiekring of met vrienden tot ± 10 personen)
Campings | Internet: www.jura-tourism.com/Sejourner/Dormir-dans-le-Jura/Campings-chalets-et-mobil-home/Camping-jura
Bereikbaarheid
Auto | Brussel – Besançon=  540 kilometer| Neem de autoweg (via Luxemburg) richting Nancy. Vervolg via de autoweg A330 / E23 tot Epina. Daarna rijd je tot Besançon.
Vliegtuig | Brussel-Basel (2x/dag) of Brussel-Geneve (6x/dag) met Brussels Airlines of Easyjet (vanaf 50 Euro €). Dan 1,5 uur rijden via Montbéliard of Pontarlier. Info en prijzen via vliegtickets.be of de reisagent. Van daaruit met huurauto.