Op je stapschoenen door Rome deel 4

Graftombe van de keizer
We vertrekken vanaf de Ponte Sant’Angelo, de Romeinse brug die beeldhouwer Bernini en zijn discipelen in de 17de eeuw opsmukten met tien engelenbeelden, en stappen naar het statige Castel Sant’Angelo aan de overkant van de Tiber. Paus Gregorius I gaf in 590 de Engelenburcht haar naam, na een visioen waarin de aartsengel Michael over de burcht neerdaalde. Die maakte zo een eind aan de pestepidemie waarbij ook de vorige paus het leven liet. Oorspronkelijk was de Engelenburcht evenwel het grafmonument van de Romeinse keizer Hadrianus.

Wandelen in Rome: de Ponte Sant’Angelo naar Castel Sant’Angelo

Pauselijke vluchtweg
Later werd het Castel Sant’Angelo ingekapseld in de verdedigingsmuur rond de kern van de oude stad. De Heilige Vaders vonden in de loop van de geschiedenis meermaals bescherming binnen de stevige muren van de burcht. Via een ondergrondse vluchtroute konden ze vanuit het Vaticaan ongemerkt daarheen. Het was paus Alexander VI, de beruchte Borgiapaus, die de vluchtroute indertijd liet overkoepelen. Liefhebbers van de iconische tv-serie The Borgia’s begrijpen dat dat voor hem geen overbodige luxe was.

Kleinste staat ter wereld
Wij nemen de bovengrondse Via della Conciliazione, de Verzoeningsweg, die ons in de richting van de brede koepel van de Sint-Pietersbasiliek leidt. Deze statige boulevard, aangelegd na het Verdrag  van Lateranen in 1929 door Benito Mussolini, verbindt wereldlijk Rome met het pauselijk verblijf. Dat heet sindsdien officieel Vaticaanstad en is het kleinste staatje ter wereld.

Wandelen in Rome: Vaticaanstad

Op audiëntie bij Franciscus
Ben je uit op een ontmoeting met de Heilige Vader? Ga dan op zondagmiddag of woensdag omstreeks 10u30 langs voor de wekelijkse afspraak van de ‘herder met zijn schapen’. Let wel: je bent niet alleen! Altijd heerst er een levendige drukte op het plein met de opvallende elliptische zuilengang versierd met schitterende heiligenbeelden door, jawel, alweer Bernini. Zodra de paus verschijnt, loop je er over de koppen.

Tot boven op de Gianicolo
Een bezoek aan de basiliek, de crypte of het Vaticaans museum stellen we uit en we keren terug naar de Tiber langs de Borgo Santo Spirito. We passeren de drukke piazza della Rovere genoemd naar alweer een bekend pausengeslacht en slaan op de rechteroever rechtsaf naar de kerk van Sant’Onofrio. We volgen nu de bochtige Passegiata del Gianicolo naar de top van Rome’s minder bekende achtste heuvel, de Janiculum.

Wandelen in Rome: Garibaldiplein

Skyline Rome
Terwijl het panorama over de stad almaar indrukwekkender wordt, passeren we aan de linkerkant een onverwachte vuurtoren en een fraaie villa. Halt houden doen we pas boven op het Garibaldiplein, bij het ruiterstandbeeld voor de gelijknamige Italiaanse vrijheidsstrijder. In 1849 nog verjaagd op de top van deze heuvel door Franse hulptroepen van de paus, keerde hij later triomfantelijk weer naar wat de hoofdstad moest worden van zijn nieuwe land, Italië. De lommerrijke rust van dit plein en het schitterende uitzicht vormen een welgekomen contrast met de drukte in de benedenstad.

Het volkse hart van Rome
Neem rustig de tijd om te genieten van het panorama. Daarna dalen we af langs de Via Garibaldi en een trappenrij aan de linkerkant naar het hart van Trastevere. Deze oude volkse arbeiderswijk op de westoever van de Tiber is bij valavond een druk en luidruchtig uitgangscentrum. Je vindt er gezellige terrasjes, fijne restaurants en tal van specialiteitenzaken. Het hart van de wijk is het Santa-Mariaplein, een ontmoetingsplaats van Romeinen, studenten en toeristen met veel muziek en animo.

Wandelen in Rome: Trastevere met het Santa Mariaplein

Rome’s oudste Mariakerk
Aan dat plein ligt ook de oudste Mariakerk in Rome: Santa Maria in Trastevere. Op deze plek welde volgens de legende rond 38 na Christus een oliebron op. De christelijke gemeenschap interpreteerde dat als een verwijzing naar de genade van de Gezalfde en paus Calixtus bouwde er in de derde eeuw een kerk. Loop binnen om de prachtige mozaïeken in de koepel van de apsis te bewonderen. Vervolgens duiken we langs de Via della Fonte d’Olio de drukke binnenstraatjes van de wijk in en houden noordwaarts aan tot bij de Porta Settimiana.

Pelgrimsweg van de Borgiapaus
Voor we rechts weer afslaan richting Tiber, lopen we onder de poort verder langs de Via della Lungara. Deze ‘Heilige Weg’, heraangelegd door Borgiapaus Alexander VI, leidde ooit de pelgrims naar het Vaticaan. Er verrezen luisterrijke villa’s en palazzi, zoals het palazzo Corsini, residentie van de wulpse koningin Christina van Zweden en de rechtover gelegen Villa Farnesina. Beide herbergen een schat aan renaissance- en barokkunstwerken. In de Villa zette Rafaël zijn leerlingen parmantig aan het schilderen terwijl hij zelf even verderop de mooie bakkersdochter van Trastevere opvrijde.

Wandelen in Rome: de Ponte Sisto

Naar de statige Via Giulia
Over de Ponte Sisto steken we de Tiber weer over. Paus Sixtus bouwde deze wandelbrug met de inkomsten van belastingen op prostitutie. Werp rechts een blik op het kleine maar bebouwde Tibereiland. Aan de overkant slaan we schuin linksaf de Via Giulia in. Deze karaktervolle straat is genoemd naar paus Julius II, die er de administratieve pool van Rome wilde installeren. Vandaag vind je er, naast fraaie palazzi en kerken, vooral antiekzaken en kunstgalerijen.

Michelangelo’s onafgewerkte boogbrug
Vooraan in deze lange straat passeer je, net voor je aan een hoge arcade met afhangende klimplanten komt, de groteske fontein van Mascherone. Met de Farneseboog wilde Michelangelo de eerder genoemde Villa Farnesina over de Tiber heen verbinden met het riante palazzo Farnese. Die krachttoer raakte echter nooit voltooid.  Verderop links komen we bij de Nieuwe Gevangenis van paus Innocentius X. Vandaag huisvest ze, o ironie, het ministerie van Justitie.

900 kerken in één stad
Naar het eind van de straat toe passeren we kerk na kerk. Rome telt er in totaal niet minder dan 900, de ene mooier dan de andere! Vermeldenswaard zijn de Armeense kerk van San Biagio, bekend van de brooduitdeling aan de armen, en de rijke Florentijnenkerk aan het eind van de straat. Dan doemt alweer de beeltenis van de aartsengel Michael boven de Engelenburcht op. Hij kondigt ditmaal niet het einde van de pest, maar van vier inspannende en leerrijke stadswandelingen aan. Amen!

PRAKTISCHE INFORMATIE
Algemeen
Dipartimento Promozione del Turismo e della Moda | Via di San Basilio 51 |  00187 Rome | E-mail: [email protected]
Officiële website toerisme Rome | www.turismoroma.it
Onafhankelijke reisinfogids Rome | www.rome.info
Stadswandeling
Lengte: ca. 6 kilometer
Kaart van deze stadswandeling | Wandelen langs pauselijke wegen

Foto’s: © Tomas Sereda | Wolfgang Moritzer | Andrey Omelyanchuk | Angelo Ferraris | Alessandro Sallam | Assawin Chomjit